รู้หรือไม่? ว่านอกจากความสนุกแล้ว บอร์ดเกมยังสามารถนำไปใช้เป็นสื่อการเรียนการสอนและพัฒนาทักษะให้กับเด็ก ๆ ได้อีกด้วย เพราะรูปแบบของเกมที่มีองค์ประกอบที่ต้องใช้ความคิด วิเคราะห์ ที่ออกแบบให้เป็นกลไกในการเล่น ทำให้ในหลาย ๆ เกมมีศักยภาพต่อการนำไปต่อยอดทางด้านการศึกษา ซึ่งในบทความนี้เราก็จะพาไปสำรวจกันว่าประโยชน์ของบอร์ดเกม

เพื่อการศึกษาเป็นอย่างไร และจะสามารถใช้เกมเสริมทักษะอะไรได้บ้าง พร้อมบอกข้อควรพิจารณาในการเลือกบอร์ดเกมที่เหมาะสม ติดตามได้เลย

5 ทักษะที่พัฒนาได้ด้วยบอร์ดเกมเพื่อการศึกษา

1. ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา

ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา หนึ่งในทักษะแห่งอนาคตที่สำคัญมาก ๆ ในศตวรรษที่ 21 ซึ่งเกมเสริมทักษะสามารถเข้ามาช่วยพัฒนาและปูพื้นฐานความคิดให้กับเด็ก ๆ ในเรื่องนี้ได้ เพราะด้วยโครงสร้างของเกมที่ออกแบบมาให้มีกลไกกระตุ้นการมีส่วนร่วมของผู้เล่น เพื่อช่วยกันแก้ปัญหา ซึ่งเป็นเป้าหมายในการจะชนะในเกมนั้น ๆ ภายใต้ข้อจำกัดบางอย่างที่นำมาใช้เป็นจุดตัดสิน ไม่ว่าจะเป็นเวลาหรือการพิชิตจุดมุ่งหมายที่กำหนดเอาไว้ ซึ่งเป็นข้อดีของเกมเสริมทักษะที่จะเข้าไปช่วยกระตุ้นกระบวนการคิดให้ประสิทธิภาพ  

ยกตัวอย่างเช่น เกมอย่าง ‘คฤหาสน์วิปลาส’ (Mansion of Madness) บอร์ดเกมเสริมทักษะการคิดเชิงกลยุทธ์ ที่ต้องคิดวางแผนและแก้ปัญหา โดยวางบทบาทให้ผู้เล่นเป็นนักสืบ ที่จะต้องฝ่าฟันกับสิ่งลี้ลับแห่งห้วงจักรวาลที่ยากจะหยั่งถึง ซึ่งหากคิดไม่ถี่ถ้วน ผลลัพธ์ร้ายแรงตามระบบของเกมอาจทำให้ตัวละครได้รับบาดเจ็บทั้งทางกายและความคิด จนต้องเสียสติไปในที่สุด

ซึ่งการจะแก้ไขเกมให้สำเร็จได้ ยังจะต้องอาศัยการทำงานเป็นทีมและวางแผนอย่างรอบคอบ เพื่อหาทางเคลียร์เงื่อนไขประจำเนื้อเรื่องสู่การเป็นผู้ชนะในท้ายที่สุด 

2. ทักษะการสื่อสารและทำงานร่วมกัน

นอกจากการวางแผนเพื่อพิชิตจุดมุ่งหมายหลักของเกมแล้ว ทักษะอื่น ๆ อย่างการสื่อสารและการทำงานร่วมกัน ก็เป็นอีกหนึ่งผลพลอยได้ที่บอร์ดเกมเพื่อการศึกษาจะส่งต่อถึงผู้เล่นอีกด้วย

ยกตัวอย่างเช่น เกมอย่าง ‘ขบวนการปราบซอมบี้’ บอร์ดเกมเสริมทักษะแนวเอาตัวรอดสำหรับเด็ก ๆ อายุ 7 ปีขึ้นไป ที่จะต้องร่วมมือกันปกป้องโรงเรียนจากการโจมตีของเหล่าซอมบี้ ซึ่งจะต้องอาศัยเทคนิคการสื่อสารและการทำงานกันเป็นทีมอย่างสูง เพื่อวางแผนส่งเพื่อนคนใดคนหนึ่งออกไปกำจัดซอมบี้

โดยเพื่อน ๆ คนที่เหลือจะทำหน้าที่ช่วยกันล็อกประตูเพื่อที่จะชนะเกม ซึ่งถ้าสื่อสารพลาด ทำงานร่วมกันได้ไม่เต็มที่ก็อาจจะทำให้พ่ายแพ้ได้

3. ทักษะการเจรจาต่อรอง

ทักษะการเจรจาต่อรองเป็นอีกหนึ่งทักษะสำคัญที่หลาย ๆ คนได้รับการพัฒนาและฝึกฝนผ่านบอร์ดเกม โดยเกมเสริมทักษะเหล่านี้มักจะมีโครงสร้างที่บีบให้ผู้เล่นจำเป็นจะต้องโต้ตอบ เพื่อทำการเจรจาต่อรองและหาทางแก้ไขข้อขัดแย้งที่เกิดขึ้นในเกม เพื่อหาทางเป็นผู้ชนะให้ได้อย่างรวดเร็ว

โดยกระบวนการเหล่านี้ จะทำให้ผู้เล่นได้เรียนรู้ถึงการสื่อสาร ซึ่งหากฝึกเป็นประจำก็จะสามารถนำไปปรับใช้ในชีวิตจริงได้ 

ยกตัวอย่างเช่น บอร์ดเกม ‘อย่าซ่ากับบอส!’ (I’m the Boss) ที่ออกแบบมาให้ผู้เล่นได้ดำดิ่งไปกับโลกแห่งธุรกิจ และเพื่อให้รู้ถึงรสชาติของการทำงาน โดยคำนึงถึงผลประโยชน์ส่วนตนเป็นที่ตั้ง

ซึ่งความสนุกของเกมจะอยู่ที่การใช้วาทศิลป์ไปกับการเจรจา-ต่อรองกัน เพื่อที่จะให้ได้มาซึ่งเงินปันผลอันมหาศาล เหมาะสำหรับผู้เล่นที่ชื่นชอบการใช้สกิลการพูด แถมยังนิยมนำไปใช้เป็นเกมเสริมทักษะเพื่อช่วยเสริมด้านการสื่อสารอีกด้วย!

4. ทักษะด้านการคิดคำนวณ

บอร์ดเกมยังสามารถช่วยพัฒนาและเสริมสร้างทักษะทางด้านคณิตศาสตร์และการคำนวณสำหรับผู้เล่นทุกช่วงวัย ด้วยแนวทางการเล่นเกมที่สร้างกลไกให้เกิดการมีส่วนร่วมกับแนวคิดทางคณิตศาสตร์  และพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาผ่านเงื่อนไขที่สนุกสนานอันเกิดจากการโต้ตอบกันเองของผู้เล่น

ยกตัวอย่างด้วยบอร์ดเกมเสริมทักษะแสนสนุกอย่าง ‘บ้านนี้ขาย!’ (For Sale) ที่มีกลไกเกี่ยวข้องกับการคิดคำนวณและการลงทุนเช่นเดียวกับเกม ‘อย่าซ่ากับบอส’ ที่แสวงหาโอกาสลงทุนเพื่อสร้างกำไร โดยในเกมนี้จะให้ผู้เล่นได้สวมบทบาทเป็นนักประมูล เข้าร่วมแข่งขันกับคู่แข่งเพื่อให้ได้มาซึ่ง ‘บ้าน’ ก่อนจะนำไปทำกำไรให้สูงที่สุด และยิ่งถ้าบริหารเงินทุนในมือได้ดี ประกอบกับการอ่านเกมที่เฉียบขาด ก็จะยิ่งทำให้ผู้เล่นกลายเป็นนายหน้าอสังหาฯ ที่ยิ่งใหญ่ในเกมนี้!

5. ทักษะการคิดเชิงสร้างสรรค์

สุดท้ายเป็นเรื่องของการพัฒนาทักษะการคิดเชิงสร้างสรรค์ ที่จริง ๆ แล้วก็แฝงอยู่ในทุก ๆ บอร์ดเกม แต่ก็มีบางเกมที่ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อใช้เป็นเกมเสริมทักษะด้านความคิดสร้างสรรค์โดยเฉพาะ สังเกตได้จากแนวทางการเล่นที่เน้นให้เกิดจินตนาการ ด้วยการสวมบทบาทสมมติ การเล่าเรื่อง และการเล่นแบบอิสระโดยไม่จำกัดขอบเขตมากเกินไป ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นบอร์ดเกมเชิงสร้างสรรค์ที่ตอบโจทย์เป็นอย่างมากสำหรับเด็กในวัยกำลังเรียนรู้ รวมถึงวัยผู้ใหญ่ วัยทำงาน

ยกตัวอย่างเช่นบอร์ดเกม ‘นักท่องฝัน’ (When I  Dream) เกมเสริมทักษะด้านความคิดสร้างสรรค์ที่มาในรูปแบบของปาร์ตี้เกม โดยจะให้ผู้เล่นทุกคนสวมบทบาทผลัดกันเป็นนักท่องฝัน และจะต้องพยายามเดาคำตอบให้ได้มากที่สุดในช่วงค่ำคืน ในขณะที่ผู้เล่นคนอื่น ๆ ในแต่ละรอบ จะเป็นภูติแห่งความฝันที่มีหน้าที่ในการบอกใบ้ให้ผู้เล่นอีกคนเดาคำศัพท์ในการ์ดให้ถูกต้อง ซึ่งการจิตนาการเล่นบทบาทสมมติก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยกระตุ้นระบบความคิดเชิงสร้างสรรค์ได้อย่างมีประสิทธิภาพเลยทีเดียว

ข้อควรพิจารณาในการเลือกบอร์ดเกมเพื่อการศึกษา

• ควรเลือกเกมตามความเหมาะสมของช่วงวัย

โดยข้างกล่องบอร์ดเกมจะมีรายละเอียดบอกทั้งจำนวนผู้เล่นและอายุที่เหมาะสมเอาไว้โดยเฉพาะ เนื่องจากบางเกมอาจมีเนื้อหาที่เข้มข้นที่อาจไม่เหมาะสมกับบางช่วงวัย ในขณะที่บางเกมเองก็อาจจะมีกลไกที่ยากเกินกว่าวัยเด็กเล็กจะสามารถคิด วิเคราะห์ และมีส่วนร่วมได้อย่างเต็มที่

ดังนั้น สำหรับผู้ปกครองหรือใครก็ตามที่อยากจะใช้บอร์ดเกมเพื่อการศึกษา ก็ควรจะต้องพิจารณาในหัวข้อนี้เป็นลำดับแรก เพื่อให้ผู้เล่นได้รับการพัฒนาทักษะและเรียนรู้ได้อย่างเต็มที่นั่นเอง

• กลไกการเล่นที่ตอบโจทย์แผนการสอน

แผนการสอนและวัตถุประสงค์ในการเรียนรู้ ยังเป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่ช่วยกำหนดให้คุณสามารถเลือกพิจารณาบอร์ดเกมได้อย่างเหมาะสม อาทิ การเลือกบอร์ดเกมเพื่อการศึกษาสำหรับเด็กมัธยม เพื่อการเรียนรู้ด้านเศรษฐศาสตร์/การลงทุน บอร์ดเกมอย่าง ‘เกมโรงไฟฟ้า’ (Power Grid Recharged) เป็นหนึ่งในเกมที่สนุกและตอบโจทย์

เพราะผู้เล่นจะได้เรียนรู้การบริหารเงินทุนที่มีเพื่อสร้างโรงไฟฟ้าสัมปทาน สำหรับจ่ายพลังงานให้กับเมือง ด้วยกลไกของเกมที่ต้องบริหารทรัพยากร ก่อนนำไปลงทุน ทำให้สามารถนำไปใช้ประกอบในบทเรียนได้ เพื่อให้นักเรียนได้ทำความเข้าใจเกี่ยวกับหลักการลงทุนอย่างเป็นรูปธรรมมากขึ้น เป็นต้น

จะเห็นได้ว่าการเลือกบอร์ดเกมเสริมทักษะไม่ได้มีไว้เพียงใช้สร้างเสริมประสบการณ์สำหรับเด็ก ๆ เพียงเท่านั้น แต่ในวัยเรียนอย่างช่วงมัธยมไปจนถึงวัยทำงาน ก็ยังสามารถนำบอร์ดเกมเพื่อการศึกษาไปประยุกต์ในการพัฒนาตัวเองได้ไม่แพ้กัน หากคุณเป็นหนึ่งคนที่เล็งเห็นประโยชน์จากบอร์ดเกมแล้ว สามารถมาเริ่มต้นทุกความสนใจได้เลยที่ Siam Board Games สาขา Central Festival Eastvile หรือติดต่อผ่านทางเว็บไซต์ รวมถึงหากต้องการสั่งซื้อบอร์ดเกมก็สามารถแอดมาที่ LINE : @siamboardgames หรือ โทร. 094-565-8800 ก็ได้เช่นเดียวกัน!